Feničko podrijetlo Ilira

Feničko podrijetlo Ilira se jednim djelom ove priče bazire na grčkoj mitologiji koja kaže da se Feničanin Kadmos naselio među Enhelejcima i oženio grkinjom Harmonijom te je imao sina Iliriusa. Ilirius je imao više sinova po kojima su nazvana i Ilirska plemena, a Iliri su potomci Iliriusa. Naziv Enhelejaca dovodi se u vezu sa grčkom riječi za jegulju i ukazuje na značaj kulta zmije kod Ilira. Da legenda ima donekle smisla potvrđuje i genetika jer se smatra da su Iliri bili pripadnici haplogrupe E1b1b, a Feničani su također prema Eupediji bili pripadnici te haplogrupe stoga je Kadmos po toj teoriji rodonačelnik svih pripadnika haplogrupe E1b1b na Balkanu. Naime teoriju donekle potvrđuje i filogeneza. Prema legendi odmah po rođenju, Iliriusa je obavila zmija i prenijela mu magične moći, a ta zmija te kult štovanja zmije kod Ilira dovodi se u vezu sa  hetitskom zmijom Ilurjankom (Hilluryankas), prikazanom na reljefima u Maloj Aziji. Ime Ilira i hetitske zmije svakako nije slučajno. Zmija je igrala važnu ulogu i u religioznom životu Ilira kao i u religioznom životu Hetita. Prema Eupediji pripadnici haplogrupe E1b1b su na Balkan stigli iz Male Azije, a Mala Azija bila je dom Hetita stoga gotovo je sigurno da su proto Iliri na svom migracijskom putu susreli proto Hetite te sigurno dijelili životni prostor i kulturu sa istima. Kadmos bi se u tu priču uklopio tako što bi on bio jedan od vođa proto Ilira koji su iz Male Azije prešli na Balkan te se naselili na jugo-istoku Albanije. Priča o Feničkom podrijetlu Kadmosa također ima temelja ako se uzme u obzir da je Fenicija bila jedan od glavnih migracijskih puteva haplogrupe E1b1b iz sjeverne Afrike prema maloj Aziji. Nije tajna da se smatra da su pripadnici haplogrupe E1b1b osnovali Feniciju. Prema Eupediji pripadnici haplogrupe E1b1b su bili nositelji neolitičke kulture na tlo europe, a u mjestu Vashtemi u jugo-istočnoj Albaniji pronađeni su ostaci najstarijeg agro-neolitika u europi sa starošću od 9.000 godina. Upravo taj prostor se smatra regijom gdje se proto Ilirska kultura razvila u Ilirsku. Pripadnici haplogrupe E1b1b su potakli migracije pripadnika haplogrupe J2a iz male Azije u europu od kojih će kasnije nastati helenska plemena odnosno proto grci. Postoji mogućnost prema tome da su proto Iliri i proto grci zajedno došli na Balkan. Proto Hetiti su bili pripadnici haplogrupe J2a što opet upućuje na to da su Iliri djelili životni prostor sa istima te su možda zajedno napustili malu Aziju. Grčka danas ima frekvenciju od 21% haplogrupe E1b1b što je približno frekvencijama haplogrupe J2 koja iznosi 23%.

Haplogrupa E1b1b mutacija V13

Dinarska autohtona haplogrupa I2a1

Moram napomenuti i jedan paradoks koji se često koristi tvrdeći da su Iliri autohtoni narod Balkana. Naime Iliri se dijele na prave Ilire i Ilinizirane dinarce odnosno pravi autohtoni narod Balkana. Stari rimljani su radili jasnu podjelu među Ilirima naglašavajući razliku između sjevernih Ilira i južnih pa tako kažu recimo da su se sjeverni Iliri teško sporazumjevali sa južnim Ilirima, da su imali sličnu ali drugačiji kulturu, način ukopa pokojnika se razlikovao, fizionomija sjevernih Ilira se također razlikovala od južnih ercegovini, Lici, Istri, Bosni, Panoniji itd. bili dinarskog podrijetla jer rimljani opisuju karakteristike dinarske pod rase te se ovdje radi o pripadnicima haplogrupe I2a1. Grci recimo južne Ilire opisuju kao ljude srednje visine, tamne kose često kovrčave, tamnih i gustih obrva često spojenih, zakrivljenih noseva, i tamnije boje kože. Dakle klasični primjer fizionomije pripadnika haplogrupe E1b1b čiji su predstavnici danas albanci na Balkanu. Pa se navodi da su sjeverni Iliri posebice oni uz obalu bili izuzetni pomorci i ribolovci dok su južni Iliri bili vrsni stočari i poljodjelci iako su živjeli uz more ali nisu bili vezani za more kao što Albanija i danas nije pomorska zemlja iako ima dugačku morsku obalu ipak vezana je za planine i unutrašnjost. Kultura sahranjivanja sjevernih Ilira i južnih razlikovala se u tome što su sjeverni Iliri svoje pokojnike spaljivali i sahranjivali u urne, dok su južni Iliri svoje mrtve pokapali isključivo  u opruženom položaju pod tumulima. Inače taj način sahranjivanja pokojnika karakterističan je i za antičke stanovnike Anatolije što samo potvrđuje vezu male Azije i proto Ilira.
pa čak i način života. Rimljani su sjeverne Ilire opisivali kao izuzetno visoke ljude, velikih stopala, duguljastog oblika lica, svjetlije kože od recimo južnih Ilira koji su imali tamniju boju kože. Sve ovo upućuje na to da su sjeverni Iliri odnosno Ilirska plemena u Dalmaciji, Hercegovini, Lici, Istri, Bosni, Panoniji itd. bili dinarskog podrijetla jer rimljani opisuju karakteristike dinarske pod rase te se ovdje radi o pripadnicima haplogrupe I2a1. Grci recimo južne Ilire opisuju kao ljude srednje visine, tamne kose često kovrčave, tamnih i gustih obrva često spojenih, zakrivljenih noseva, i tamnije boje kože. Dakle klasični primjer fizionomije pripadnika haplogrupe E1b1b čiji su predstavnici danas albanci na Balkanu. Pa se navodi da su sjeverni Iliri posebice oni uz obalu bili izuzetni pomorci i ribolovci dok su južni Iliri bili vrsni stočari i poljodjelci iako su živjeli uz more ali nisu bili vezani za more kao što Albanija i danas nije pomorska zemlja iako ima dugačku morsku obalu ipak vezana je za planine i unutrašnjost. Kultura sahranjivanja sjevernih Ilira i južnih razlikovala se u tome što su sjeverni Iliri svoje pokojnike spaljivali i sahranjivali u urne, dok su južni Iliri svoje mrtve pokapali isključivo  u opruženom položaju pod tumulima. Inače taj način sahranjivanja pokojnika karakterističan je i za antičke stanovnike Anatolije što samo potvrđuje vezu male Azije i proto Ilira.

Migracijski put haplogrupe E1b1b

Na Balkanu se razvila posebna mutacija haplogrupe E1b1b V13 karakteristična za albance gdje su najviše frekvencije te haplogrupe na Kosovu sa 47% te u Albaniji i Crnoj Gori sa 27%. Najviše frekvencije haplogrupe E1b1b na prostoru Albanije i Crne Gore nalaze se baš na prostoru nekadašnjeg središta Ilirske države oko Skadra. Objašnjenje zbog čega su najveće frekvencije haplogrupe E1b1b danas na Kosovu su vrlo jasne iz razloga što su se Iliri povlačili u unutrašnjost Balkanskog poluotoka rimskim osvajanjem obale. Zato su Iliri pobjegli u planine gdje se najvećim dijelom i danas nalaze, a ne uz obalu kao nekad. Zbog tradicije koja se održala do danas, Kosovski albanci odnosno potomci Ilira nisu se miješali s drugim narodima te je iz tog razloga frekvencija haplogrupe E1b1b tako visoka upravo na Kosovu dok na jugu Albanije prevladava haplogrupa J2a. Treba razumjeti to da su se Iliri dijelili na Ilinizirane dinarce i prave Ilire koji su nastanjivali prostor od središta Crne Gore do juga Albanije. Nalazi i istraživanja genetike skeleta južnih Ilira potvrđuje najveću učestalost upravo haplogrupe E1b1b.

Južna Ilirska plemena i sjeverna dinarska ilinizirana plemena

Iliri nisu sasvim sigurno europeidni narod, a njihova kultura sasvim sigurno nije europskog podrijetla. Njihovo oružje razlikovalo se od klasičnog europskog oružja poput sjekire i okruglih štitova. Iliri su imali dugačke štitove i koplja su bili glavno oružje. Njihov oklop bio je vrlo sličan ili gotovo identičan oklopu antičkih naroda male Azije poput recimo trojanaca kao i vojna kaciga, a sunce ili zmija su često ocrtavani na štitovima po čemu su se njihovi štitovi razlikovali od slavenskih, keltskih, germanskih i drugih europskih štitova. Njihovu kulturu sasvim sigurno je oblikovala Mala Azija, a fizionomija i boja kože Ilira govori nam o južnom podrijetlu, a ne sjevernom. Postoji mogućnost da su proto Iliri i dinarci zajedno sudjelovali u stvaranju jedinstvene Ilirske kulture sa ipak utjecajem proto Ilirske kulture. Možda je Ilirska kultura nastala miješanjem autohtone dinarske i došljačke kulture ali ne treba zaboraviti da su došljaci proto Iliri imali veoma jak utjecaj na ove prostore te da su možda nametnuli veći dio svoje kulture i naziva autohtonim plemenima jer ako su autohtoni narodi prihvatili neolitik od tih istih došljaka mogli su prihvatiti i kulturu od ipak tehnološki naprednijeg naroda sa juga.

Ilirska zmija

Hetitska zmija